Grad heroj - Novi Sad danas slavi 74 godine slobode od fašizma

Novi Sad - Na današnji dan, 23. oktobra 1944. godine, u Novi Sad su, nakon tri i po godine okupacije, ušle jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. Za njima su stigle i jedinice Crvene armije koje su nastupale od Beograda ka Mađarskoj sa partizanima i zajedno su ka Mađarskoj i Hrvatskoj gonili fašističke trupe Mađarske, Nemačke, Nezavisne države Hrvatske, četnike Draže Mihajlovića i druge kvislinške trupe koje su bežale.

Oslobođenje je Novi Sad dočekao razoren, sa trećinom stanovnika manje nego pre rata, jer je preko 20.000 ljudi proterano, a više od 5.000 ubijeno u stratištima, odnosno poginulo u jedinicama NOB-a.

Nebrojeni su zločini koje su počinili mađarski fašisti, nemački nacisti i hrvatske ustaše nad Srbima, Jevrejima, Romima, rodoljubima i pripadnicima NOB-a na području Novog Sada, koji je tada bio podeljen u dve države: bački deo grada je pripojen Mađarskoj, a sremski Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Najmonstruozniji zločin je bila Racija januara 1942. godine kada je pod led Dunava bačeno više od 800 Jevreja, 400 Srba i desetine Roma i drugih stanovnika.

Samo oslobođenje Grada je prošlo bez većih borbi izuzev manjih okršaja sa odstupnicama nemačke i mađarske vojske izvan naselja. Već 22. oktobra popodne, nakon rušenja preostalog mosta na Dunavu u Novom Sadu i Petrovaradinu, skoro da nije bilo više nijednog okupatorskog vojnika.

Novi Sad od 1975. godine nosi ime Grad heroj, kada je dobio Orden narodnog heroja zbog žrtava koje je pretrpeo u ratu.

Ovaj dan se obeležava svake godine različitim programima, a u zaslužnim građanima dodeljuju se najveća gradska priznanja - Oktobarska nagrada i Novembarska povelja.