Matica srpska osnovana na današnji dan pre 194 godine

Novi Sad - Najstarija književna, kulturna i naučna institucija srpskog naroda, Matica srpska, osnovana je na današnji dan, 16. februara, 1826. godine u Pešti. Razlozi za osnivanje bili su, između ostalog, potreba nacionalne homogenizacije, prosvećivanja, kao i izdavanja srpskih knjiga.

Maticu srpsku osnovali su Srbi iz Pešte Gavrilo Bozitovac, Jovan Demetrović, Josif Milovuk, Petar Rajić, Andrija Rozmirović, Georgije Stanković i Jovan Hadžić.Prvi predsednik bio je pravnik i književnik Jovan Hadžić, a prvi formalno izabrani sekretar pravnik i novinar Teodor Pavlović.

Sedište Matice srpske se nalazilo u Pešti do 1864. godine, kada je preseljena u Novi Sad. Nakon preseljenja iz Pešte u Novi Sad, razvija se prosvetiteljska i izdavačka delatnost, štampa se značajna serija "Knjige za narod", množe se stipendijske zadužbine i legati, raspisuju književni konkursi, a sve jače postaje i prožimanje sa kulturom u slobodnoj Srbiji.

Prvi svetski rat je značajno osiromašio Maticu srpsku, u međuratnom periodu ona dobija na naučnoj snazi svojih saradnika. U Matici srpskoj tada objavljuju Jovan Cvijić, Mihailo Pupin, Milutin Milanković, Aleksa Ivić, Jovan Erdeljanović i mnogi drugi. U toku Drugog svetskog rata, Matica srpska se nije javno oglašavala, a nakon rata joj je oduzeta gotovo sva imovina.

U posleratnom periodu ona nastavlja da se razvija prevashodno u značajnu naučnu ustanovu, danas ima više od 3.000 saradnika, stotinak naučnih projekata, devet naučnih časopisa i sedam naučnih odeljenja – za književnost i jezik, za društvene nauke, za prirodne nauke, za likovne umetnosti, za scenske umetnosti i muziku, kao i Leksikografsko i Rukopisno odeljenje.

Izvor: RTS